2022 Chorzów
Muzeum Hutnictwa zostało ulokowane w zabytkowym budynku z 1895 roku należącym do chorzowskiej huty, w którym dawniej mieściła się m.in. elektrownia Huty „Królewskiej”. Podczas projektowania muzealnej ekspozycji istotnym elementem było zachowanie charakteru budynku i umożliwienie zwiedzającym podziwiania oryginalnych ceglanych ścian oraz historycznych okien. Ta zabytkowa architektura do dziś tworzy wyjątkowy, niepowtarzalny klimat, dlatego naszym zadaniem było podtrzymanie tego wrażenia. Stanęliśmy przed wyzwaniem oddania dynamiki i siły procesów zachodzących w hucie w taki sposób, aby zwiedzający mógł poczuć się jak jeden z pracowników zakładu. Dodatkowo musieliśmy przystosować wystawę muzealną odbioru przez osoby niepełnosprawne i niedosłyszące
Wystawa stała w Muzeum Hutnictwa w Chorzowie została podzielona na następujące strefy tematyczne:
STREFA WPROWADZAJĄCA
Zwiedzanie muzeum rozpoczyna się od wprowadzenia w historię zakładów hutniczych: Huty Królewskiej/Huty Kościuszko/Königshutte i Huty Batory/Bismarckhütte oraz historii Chorzowa, a w szczególności jej części poświęconej przemysłowemu rozwojowi miasta. Strefa wprowadzająca znajduje się bezpośrednio przy recepcji w holu muzeum. Centralnym elementem pierwszego punktu wystawy jest 75-calowy monitor multimedialny zainstalowany w formie interaktywnego stołu. Na ekranie można zobaczyć mapy chorzowskich hut z informacjami o poszczególnych obiektach oraz o ich historii. W strefie wstępnej zwiedzający , może czerpać wiedzę z trzech 40-calowych monitorów dotykowych zawieszonych na ścianie, do których dołączono słuchawki, a na stanowisku interaktywnym obejrzeć bogaty zbiór ikonografii oraz materiałów filmowych, dotyczących zagadnień historycznych.
STREFA ŻYCIA
W dalszym etapie zwiedzania muzeum zwiedzający dociera do głównej sali ekspozycyjnej i zatrzymuje się w strefie życia. Już na początku może zapoznać się z wyjątkowymi eksponatami. Centralnym punktem stanowiska poświęconego projektowaniu jest oryginalna deska kreślarska, na której umieszczony został rysunek techniczny ze zbiorów muzeum. Mniejsze eksponaty znalazły swoje miejsce w gablotach wystawienniczych. Na stanowisku zawieszono również 40-calowy monitor interaktywny, na którym zwiedzający może obejrzeć relację jednego z pracowników huty. Nagłośnienie zapewnia głośnik kierunkowy typu shoundshower, który pozwala ograniczyć rozprzestrzenianie się dźwięku poza obszar stanowiska.
Następnym punktem jest zwiedzanie stanowiska poświęconego ekspozycji modeli urządzeń i maszyn hutniczych. Każdy może z bliska obejrzeć te ogromne maszyny wykonane w małej skali. Po lewej stronie znajduje się:
● oryginalny zegar do odbijania kart obecności,
● skrzynka na karty,
● dziennik godzin pracy.
Jest to jedno z ulubionych miejsc najmłodszych odwiedzających, ponieważ obok oryginalnego urządzenia zainstalowano mniejszą replikę pozwalającą im na samodzielne odbicie karty pracy. Na stanowisku umieszczono także 2 ekrany 40-calowe, na których wyświetlane są nagrania z relacjami pracowników huty.
STREFA PRACY
Najbardziej okazałą częścią muzeum jest strefa pracy. Znajdują się w niej wielkogabarytowe obiekty i maszyny dawniej stosowane do wyrobu stali. Strefę tę otwiera przestrzeń poświęcona wytopowi. Zwiedzający muzeum może poznać oryginalne narzędzia, takie jak kielnie czy szczypce. Dodatkowym elementem skupiającym uwagę jest szafka pracownicza, która pełni rolę gabloty ekspozycyjnej. Przy stanowisku znajduje się ekran 40-calowy, na którym wyświetlany jest film z relacją pracownika huty.
Idąc do kolejnego punktu, zwiedzający dociera do sali kinowej, która już na wejściu oferuje niesamowite wrażenia. Prezentowany tam film opowiada o pochodzeniu żelaza i stali w ujęciu historycznym, przyrodniczym i jego cywilizacyjnej roli. Podkreśla tym samym wzajemne powiązania wszystkich tych perspektyw. Co więcej, w widowiskowy sposób ukazuje motyw przewodni hutnictwa, czyli ognia, żelaza i stali. Za pomocą najnowocześniejszych technologii multimedialnych, stworzyliśmy immersyjną przestrzeń, oddziaływującą na widzów za pomocą wielu zmysłów jednocześnie. Na trzech ścianach wykonano dedykowaną konstrukcję, pomalowaną specjalistyczną farbą projekcyjną. Obraz wyświetlany jest z 5 projektorów, które wykorzystują technologię mappingu i edge blendingu, ożywiając w ten sposób całe pomieszczenie.
Dodatkowym elementem prezentacji jest dynamiczna ścieżka dźwiękowa – narracja i odgłosy kojarzące się z rozgrywającymi się na ekranie wydarzeniami. Nagłośnienie zrealizowane zostało z wykorzystaniem systemu nagłośnienia efektowego. Instalacja stanowi nie tylko spektakl światła i dźwięku, ale także zapachów, które wzmacniają odbiór treści. Specjalne oprogramowanie bazujące na tzw. listwie czasowej integruje i synchronizuje urządzenia audio, video, oświetlenie efektowe, maszyny dymu i emitery zapachu (np. spalenizna). Mnogość środków wyrazu i najnowsze technologie multimedialne urozmaicają przekaz edukacyjny instalacji.
Po przejściu do kolejnej sali, zwiedzający może zobaczyć oryginalne narzędzia kuźnicze np. kleszcze do kłucia oraz łańcuchy manipulacyjne. Ważnym elementem aranżacji jest też szafka pracownicza pełniąca rolę otwieranej gabloty. Na tym stanowisku odwiedzający czerpią wiedzę z wydruków, schematów i relacji hutnika wyświetlanego na 40-calowym ekranie.
Kolejnym stanowiskiem, na które udaje się zwiedzający, jest laboratorium. W tej strefie znajdują się modele takich maszyn jak: zrywarka czy młot Charpiego, które służą do badania kruchości, wytrzymałości i innych parametrów technicznych stali.
W tym miejscu zwiedzający dowiaduje się więcej na temat twórców hutnictwa. Głównym elementem stanowiska jest ekran z filmami dotyczącymi osobistości związanych z hutnictwem. Przestrzeń ta wyposażona jest w siedziska, na których można odpocząć i komfortowo obejrzeć nagrania. Wyjątkowym elementem stanowiska jest część pomnika (popiersie) Hrabiego Fryderyka Wilhelma von Redena, który w roku 1779 został mianowany Dyrektorem Wyższego Urzędu Górniczego na Śląsku i znacząco przysłużył się do rozwoju gospodarki tego regionu. Ściankę obok popiersia zdobią grafiki postaci, które również dołożyły swoją cegiełkę do rozwoju hutnictwa na Śląsku. Na zewnętrznej części ścianki znajduje się stanowisko z 55-calowym ekranem dotykowym zawierającym aplikację z informacjami o obrazie Menzla pt. „Das Eisenwalzwerk”. Dzieło przedstawia pracę hutników podczas produkcji torów kolejowych.
Kolejnym punktem na mapie muzeum jest stanowisko poświęcone energetyce. W jego skład wchodzi ścianka, na której zawieszone są różnego rodzaju mierniki elektryczne (np. woltomierze i amperomierze) oraz inne artefakty (np. gong elektryczny oraz oryginalne oprawy oświetlenia). Częścią ekspozycji jest szafka pracownicza pełniąca funkcję gabloty oraz 40-calowy monitor, na którym wyświetlany jest film z relacją pracownika huty.
Centralnym elementem kolejnego stanowiska jest model walcarki. Ogromne urządzenie dawniej służyło do redukcji grubości materiału. Ekspozycja zawiera również kilka mniejszych modeli przymocowanych do szafek. Jeden z nich został skonstruowany w taki sposób, by umożliwić uruchomienie mechanizmu na korbę. Ważnym elementem aranżacji jest też szafka pracownicza, pełniąca rolę otwieranej gabloty oraz wielkoformatowe wydruki. Jednym z nośników informacji jest również 40-calowy monitor, na którym wyświetlany jest film z relacją hutnika.
Stanowisko dedykowane bezpieczeństwu pracy składa się z ekranu, na którym odtwarzane są tematyczne filmy. Wokół monitora zawieszono oryginalne, zakładowe tabliczki ostrzegawcze i informacyjne. Wyjątkowym elementem jest ekspozycja stroju ochronnego oraz hełmu strażackiego. Zwiedzający może także zagłębić się w historię bezpieczeństwa huty, przeglądając księgi z instrukcjami BHP i rejestrem wypadków.
Następnie zwiedzający kieruje się do stanowiska poświęconego wyrobom, którego głównym elementem wyposażenia jest 55-calowy ekran interaktywny, na którym wyświetlane są filmy tematyczne. Wokół ekranu znajdują się wydruki stron z katalogów produktów hutniczych np. opis rur o różnej średnicy, kątowników, teowników itp. Dodatkowym elementem tej części ekspozycji jest półka prezentująca mniejsze produkty wytwarzane w hucie. Na sąsiadującej ścianie można zobaczyć infografiki prezentujące szlaki chorzowskiego eksportu hutniczego, a także informacje o ewolucji znaków towarowych.
Po zwiedzeniu strefy związanej z tematyką pracy w hucie odwiedzający powraca do strefy życia. Czeka tam na niego wystawa związana z życiem rodzinnym dawnych pracowników huty. W tej przestrzeni znajduje się kompozycja z różnych przedmiotów domowego użytku np. naczynia kuchenne, narzędzia domowe i ogrodowe. Aranżację uzupełniają wydruki oraz monitor 40” z relacją hutnika. W muzeum znajduje się również ekspozycja poświęcona czasowi wolnemu. Strefa profanum opowiada o orkiestrze hutniczej, prezentując oryginalne instrumenty oraz mundur. Wyeksponowano również pamiątki sportowe związane z klubem Ruch Chorzów – puchary, proporczyki, albumy i kroniki klubu. Na strefie sacrum prezentowana jest rzeźba św. Floriana – patrona hutników oraz sztandary hutnicze. Przekazy dotyczące życia prywatnego uzupełnione zostały relacjami byłych pracowników huty, które zostały wyświetlone na monitorach 40-calowych.
STREFA POST SCRIPTUM
Zwiedzanie muzeum kończy się wizytą w strefie Post Scriptum. Tworzy ją wielkogabarytowa instalacja artystyczna , składająca się z bryły zbudowanej z różnych odpadów, m.in.: stalowych elementów maszyn, zardzewiałych odpadów, starej szalki hutniczej oraz fragmentów betonowych ścian i cegieł. Bryła tworzy intrygującą kompozycję artystyczną. W jej tle, na ścianach znajdują się gabloty z obiektami przekazanymi hutnikom oraz ich relacjami wyświetlanymi na 8 monitorach. W celu ułatwienia odsłuchu przy ekranach zainstalowano słuchawki. Wewnątrz instalacji, obok darowanych obiektów, znajdą się także zdjęcia z wyburzania i likwidacji hut.
Muzeum Hutnictwa w Chorzowie to wyjątkowe miejsce, w którym każdy zwiedzający może wczuć się w rolę pracownika zakładu i tym samym zobaczyć oryginalne artefakty, usłyszeć dźwięki stali, poczuć ciepło ognia oraz zapach spalenizny. To wszystko dzięki multi-sensorycznym rozwiązaniom, które wdrożyliśmy w muzeum. Ekspozycja oryginalnych maszyn hutniczych daje możliwość zwiedzającym poczuć ogrom tego miejsca, a relacje byłych pracowników przenoszą odbiorcę w czasie i dostarczają wielu emocji. To właśnie tym powinno charakteryzować się dobre muzeum! Pobudzenie zmysłów, umożliwienie zatracenia się w świecie przedstawianym przez muzealników i odczuwanie przez zwiedzającego emocji, których nie doświadczyłby, jedynie czytając o historii tego miejsca… Dlatego jesteśmy dumni, że mogliśmy należeć do zespołu twórców Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.